ინტერვიუ მაია ჯალიაშვილთან

`მიწიდან ამოსული ხელი ბროწეულის ყვავილით~             

მაია ჯალიაშვილს ესაუბრება თამარ შაიშმელაშვილი


თამარ შაიშმელაშვილი _ თქვენ მრავალმხრივი შემოქმედი ხართ - ლექსები, იგავ-არაკები, მოთხრობები, რადიოპიესები... რომელს ანიჭებს უპირატესობას თავად მაია ჯალიაშვილი – ლიტერატურათმცოდნე, მეცნიერი თუ შემოქმედი...

მაია ჯალიაშვილი _ უპირატესობას შემოქმედებას ვანიჭებ. ასე იყო ბავშვობიდანვე. ყოველთვის ყურადღებას ვიქცევდი, როგორც ბავშვი, რომელიც ლექსებს წერდა, მართალია, გამოვირჩეოდი სწავლითაც, მაგრამ ყველაზე მეტად ლექსის დაბეჭდვა მახარებდა. ასეა დღესაც. ვფიქრობ, ჩემს შემოქმედებაში საუკეთესოდ გამოვხატავ საკუთარ თავს. რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვანია სამეცნიერო საქმიანობა, ლიტერატურული წერილები, გამოკვლევები თანამედროვე თუ კლასიკურ ლიტერატურაზე, მაგრამ... მხატვრული შემოქმედება უპირველესია. გამოცემული მაქვს ორი კრებული, ერთი მცირე: `დუმილის მიღმა~, მეორე `გულის ბარძიმი~, რომელშიც ლექსებთან ერთად, ჩემი მოთხრობები, რადიოპიესები, იგავ-არაკები და დღიურებია დაბეჭდილი.




თამარ შაიშმელაშვილი _ თქვენ წერთ: `ნაცარექექიამ შემოუძახა ქართველს: რაღა ნაცრის ქექვაში მებაძებიო~. რას მიიჩნევთ ერის ყველაზე უღირს თვისებად?

მაია ჯალიაშვილი: _ თქვენ მოიხმეთ ჩემი ერთი ქარაგმული იგავ-არაკებისა და ქარაგმულების ციკლიდან, რომელიც დაბეჭდილია ჩემს წიგნში `გულის ბარძიმი~ (თბ. 2009). საზოგადოდ, სოციალურ-პოლიტიკური თემატიკა ჩემი შემოქმედებისთვის უცხოა. ჩემს ყურადღებას ყოველთვის მარადიული ღირებულებები იქცევს: სიკვდილი, სიცოცხლე, სიკეთე, სიყვარული, დროში არსებობის ტკვილი. სიძულვილსა და ბოროტებასა და სხვა ნაკლოვანებებზე თითქმის არაფერს ვწერ. ამ ქარაგმულში კი ქართველთა ნაკლზე გამახვილდა ყურადღება. ეს იუმორით შეზავებული კრიტიკაა. საზოგადოდ, იმ ჩემს იგავ-არაკთა ციკლს ეპიგრაფად წავუმძღვარე სულხან-საბას სიტყვები: `მეც სიცილს ძალა მივეც~ იგავ-არაკიდან `მოცინარი და მოტირალი~. ამ იგავ-არაკში ორი კაცი ერთსა და იმავე ამბავზე შეჭირვებულა: ხალხი არ ფიქრობს მარადიულ ცხოვრებაზე, მიწიერ სარუნავებსაა გადაყოლილი, ვუქადაგეთ, მაგრამ არაფერი გამოგვივიდაო. თუმცა ამან ერთი აატირა, მეორე _ გააცინა. რომელია მართალი? ალბათ, ორივე, მაგრამ ტირილი, ჩემი აზრით, მეტ ძალისხმევას მოითხოვს. ცრემლი ამხელს, რომ გულგრილი არა ხარ იმ ყოველივეს მიმართ, რაც შენ გარშემო ხდება. სიცილი კი ერთგვარად განზე გადგომაა, ტკივილის შემსუბუქებაა. მე სწორედ ეს გზა ავირჩიე: `სიცილს ძალა მივეც~. სხვათა შორის, ეს არ უნდა იყოს რიგიანი საქციელი. ქრისტე სახარებებში არც ერთხელ არ იცინის, იცინის კი არა, არც იღიმება, რადგან ცრემლითა და სულის ტკივილით ცდილობს ცოდვათა შემსუბუქებას. ისიც უნდა ვთქვა, რომ ამ იგავ-არაკებს 2008 წლის ზაფხულში, აგვისტოს თვეში ვწერდი. გარეთ, როცა ჰაერიც კი გაჟღენთილი იყო შიშითა და გაურკვევლობით, ტელეეკრანიდან კი ტრაგიკომიკური ინფორმაციები გაისმოდა, მე ქართული ანდაზებისა და გამოთქმების ბრძნულ სივრცეს შევეხიზნე. სწორედ ამ ენითაა ნაკარნახევი ჩემი იგავ-არაკები და ქარაგმულები, რომლებშიც ირონიაა ადამიანური სისუსტეების მიმართ გამჟღავნებული. მათ შორის, ქართველთა მიმართაც, რომელნიც, საზოგადოდ, ხერხით ცნობილნი (ნაცარქექიამ ხომ ჭკუა-გონებითა და მოხერხებით აჯობა დევებს), ახლა მხოლოდ `ნაცრის~ ქექვას, ესე იგი, უაზრო ფუჭსიტყვაობას სჯერდებიან. ისე, ცნობილია, გურამ ასათიანის არაჩვეულებრივი დაკვირვებები ქართველთა ხასიათზე, მათ შორის, ნაცარქექიასთან პარალელი, მერე აკაკი ბაქრაძის შესანიშნავი განსჯა ამ თემაზე წერილში `მკვახე შეძახილი~. ამ უკანასკნელმა მიკარნახა ამგვარი ქარაგმული: `ნაყოფი მწიფეა კარგი, შეძახილი კი მკვახეო~.
რაც შეეხება ერის უღირს თვისებას. ერი ხომ ადამიანებისაგან შედგება, ამიტომ ჩვენი ერის უღირსი თვისებაც ისაა, რაც, საზოგადოდ, ქართველებში ჭარბობს. ისე, ადამიანი ყველგან ადამიანია, საქართველოში გააჩენს ღმერთი თუ აფრიკის ჯუნგლებში. ამიტომ ვფიქრობ, ქართველებს რაიმე განსაკუთრებული უღირსი თვისება არ გაგვაჩნია. სახარებისეულ მცნებათა დარღვევა (კაცის კვლა, ქურდობა, პატივმოყვარეობა, შური... და ამ რიგის უკეთურებანი) ამრავლებს ცოდვებს, ესე იგი, ერი ავლენს უღირსობას. ისე დიდი ნუგეშია პავლე მოციქულის სიტყვები, სადაც ცოდვა მრავლდება, იქ მადლი გარდაემეტებისო...



თამარ შაიშმელაშვილი _ თქვენ საინტერესო ნახატების ავტორიც ხართ. გამოვარჩევდი `დედის მონატრებას,~ კომპოზიციას ჯვარცმის თემაზე, `დაბადებას,~ რომელიც პეტრე-პავლეს სასაფლაოზე ნანახმა ბროწეულის ყვავილმა შთაგაგონათ. როდის ხატავთ?

მაია ჯალიაშვილი: _ ახლა, სამწუხაროდ, იშვიათად ვხატავ, მაგრამ ჩემი ნახატები ჩემი შემოქმედების ნაწილია. ისევე, როგორც ჩემს პოეზიაში, აქაც ჭარბობს რელიგიური თემატიკა თუ რელიგიური განცდა ყოველივესი, თუ შეიძლება ასე ითქვას. ტიციან ტაბიძეს უწერია, ჩვენ ქრისტიანები ვიყავით ქრისტიანობამდეო. ამას ისე რეალურად და ცხადად განვიცდი. ქრისტიანი ვარ ბუნებით, შინაგანად. ჯვარცმის, შობის და სხვა ამგვარ თემაზე რამდენიმე ნახატი მაქვს. საერთოდ, თვითნასწავლი მხატვარი ვარ. ფანქრით ხატვა მიყვარს. ადრე ხატვისას ზედ დამთენებია. ახლა – აღარ. სხვათა შორის, ჯვარცმის თემაზე ერთი კომპოზიციის ხატვისას ფანქრის გათლისას თითი გამეჭრა და ჩემი სისხლი საღებავად გამოვიყენე. შევურიე ქრისტეს ფეხში გაყრილ სამსჭვალის ადგილას გაჩენილ ალისფერ სისხლს. ნახატში ეს სამსჭვალი განედლდება და ყვავის. საერთოდ, ამ ნახატთა ხატვისას საოცარი გზნებით განვიცდიდი ქრისტეს სიყვარულს. ჩაფიქრებული მქონდა მოციქულთა პორტრეტები, მაგრამ მხოლოდ რამდენიმე დავხატე: იოანესი და იუდასი. დახატული მყავს იოანე ნათლისმცემელი. კიდევ _ მოსე და ზარატუსტრა. უფრო სიმბოლურ სურათებს ვხატავდი. ვთქვათ, მიწიდან ამოსული ხელი ბროწეულის ყვავილით, ან გამჭვირვალე ლარნაკში ყვავილის ღეროებივით ჩაწყობილი ხელები, ან ლამფის შუშაში გამომწყვდეული სინათლის ჯინი და სხვ.

თამარ შაიშმელაშვილი: რომელია თქვენი საყვარელი ფერი?

მაია ჯალიაშვილი: ჩემი საყვარელი ფერია მწვანე, ხასხასა, ჯეჯილის ფერი, მაგნოლიის პრიალა ფოთლისფერი, ახლადგაფურჩქნილ კვირტებისფერი, ბალახისფერი, `აპრილი აკრავს მწვანე აფიშებს~, ან `ტყის იალქანი~ _ ვალერიან გაფრინდაშვილი ზუსტად გამოხატავს გაზაფხულის სიმწვანეს. ერთი ლექსი მაქვს, რომელიც მწვანე ფერის ქებათაქებაა. მდინარე _ მასში არეკლილი მწვანე მთებით... ნესტანი – სილამაზისა და სიყვარულის სიმბოლო _ ერთ ეპიზოდში არის `მწვანითა მოსილი~. მომწონს, როცა სიმწვანეა, როცა მწვანისკენ გადახრილ ფერშია ირგვლივ ყველაფერი. მწვანე სიცოცხლესთან, სიჯანსაღესთან, სიხარულთან ასოცირდება ჩემს წარმოსახვაში. ოღონდ ეს მწვანე ცოცხალი უნდა იყოს, უნდა სუნთქავდეს, როგორც იმპრესიონისტთა ნახატებზე, და ფერს იცვლიდეს, ლივლივებდეს. ამიტომ მხოლოდ ბუნებაში მხვდება ჩემი საყვარელი მწვანე – უთვალავი გრადაციით.

თამარ შაიშმელაშვილი: რა აქვს საერთო ლექსსა და მხატვრობას?

მაია ჯალიაშვილი: ორივესთვის მთავარია წარმოსახვა. ნახატი ფერით და ხაზით ქმნის პოეზიას, ლექსში კი სიტყვებით იქმნება. თუმცა, რა თქმა უნდა, სიტყვა აღემატება ფერსაც და ხმასაც (მინდა გითხრათ, რომ სტუდენტობისას ჩემს ორიოდე ლექსზე მელოდია დავწერე და მეგობრებთან ერთად ვმღეროდი გიტარის თანხლებით... `ეჰ, როგორ გაქრა ახალგაზრდობა, დაუნდობელი სურვილი ლომის და ყოველივე როგორ ნაზდება, როცა ახლოა დრო შემოდგომის~,_ გალაკტიონი გამახსენდა). ზემოთ ნათქვამს დავუბრუნდები... სიტყვა ფერს, მუსიკას, სურნელს ერთდროულად გამოხატავს და ეს ყოველივე აზრით დაგვირგვინებული _ უმაღლესი პოეზიაა. ამიტომ მიყვარს სიმბოლისტები _ ცისფერყანწელები _ გალაკტიონი, გიორგი ლეონიძე, რომელთაც იცოდნენ სიტყვის ჯადოსნური ძალის საიდუმლო.
`მზემ შეალბო შეყინული ბზარები,
დნება წეროს თოვლი,
რეკენ ყინვის იისფერი ზარები
უკანასკნელ თრთოლვით~,_ გიორგი ლეონიძის ეს სტრიქონები ჯერ მუსიკაა, მერე ფერები (ნახატი) და მერე მხოლოდ აზრი და განცდა.
ამიტომაც მიყვარს პოეზიაც და მხატვრობაც. ფიროსმანი _ საოცარი სახარებისეული სიწმინდით, გუდიაშვილი _ მისი მაღალყელიანი და ნუშისთვალებიანი ქალწულები ჩემს ნახატებშიც გადმოდიოდნენ... ვან გოგი უფრო შემაყვარა მისმა წერილებმა. სხვათა შორის, რამდენიმე წლის წინათ ლონდონში ნაციონალურ გალერეაში ვნახე მისი ორიგინალები და `დამაბრმავა~ მზესუმზირების უღვთო სიკაშკაშემ... მიყვარს რენუარი, არ ვიცი რატომ... ამიტომ ერთი ჩემი წერილების წიგნის ყდა `სიცოცხლის საიდუმლო~ მისი ნახატით _ დები _ გავაფორმე. მეუბნებოდნენ, რომ მე თვითონ რენუარის ამ ნახატს ვგავდი, რაც ძალიან მახარებდა.


თამარ შაიშმელაშვილი: `სულს სინანულად შეენისლება ფიქრი შორეულ სასუფეველზე...~- რა არის თქვენთვის სასუფეველი?

მაია ჯალიაშვილი: სასუფეველი აქ სახარებისეულიც არის და პოეტურიც _ რწმენა და პოეზიაა, წარმოსახული სამყაროა. რაღაც მიუწვდომელი სიწმინდეა, იდეალია, რომლისკენაც მიისწრაფვის სული. ამ გზაზე ის ცდილობს სრულყოფას, განწმენდას, რაც ჩემს ყოველდღიურ ყოფაში იმით გამოიხატება, რომ მეტ სიყვარულს ვგრძნობ ყველას მიმართ, არავის განვსჯი, არ განვიკითხავ. უფალი ყველას თავისას მოჰკითხავს და სხვათა ცოდვების გამო მე არ დამსჯის. რომ ჩემი ტვირთი ჩემთვის ყველაზე მსუბუქია და ყველას თავისი ჯვარი აქვს, ამიტომ არ ვფიქრობ, რომ ვინმეს ჩემზე ნაკლებად სტკივა. სასუფეველი _ სიტყვაც ულამაზესია, სითბოს აფრქვევს, შეგიძლია ძნელბედობისას შეეფარო და შეეყუჟო.


თამარ შაიშმელაშვილი: თქვენს ლექსებში დიდი სულიერებაა განფენილი, ახალ წიგნს `გულის ბარძიმი~ ჰქვია. `გულის ბარძიმში ყვაოდა მადლი...~ _ ამბობთ ლექსშიც. როგორ ახსნით ამ პოეტურ სტრიქონს?

მაია ჯალიაშვილი: ზემოთაც ვთქვი, არ ვიცი, რატომ მეწერება ასეთი ლექსები. ალბათ იმიტომ, რომ სულთან დაკავშირებული თემები უფრო მაღელვებს. საერთოდ, ვფიქრობ, რომ ცხოვრება და მე პარალელური ხაზებივით ვართ. შინაგანი განცდა რელიგიურობისა საოცრად მძაფრი მაქვს. მე ბევრს ვწერ სხვების ლექსებზე, ვცდილობ ავხსნა და გავიაზრო ესა თუ ის მხატვრული სახე, ამიტომ ჩემს მეტაფორებზე ამჯერად მე არ ვისაუბრებ, თუმცა ამას წინათ ჩემს ერთ ახალ ლექსზე `ოაზისი~ დავწერე ავტორეცენზია (ეს იყო ეროვნული ბიბლიოთეკის პროექტი _ გიორგი კილაძისა). თავიდან ვფიქრობდი, რა დავწერო-მეთქი, მაგრამ როგორც კი დავიწყე წერა, სტრიქონები ლაღად და ბუნებრივად მიჰყვა ერთმანეთს. მგონი ეს ჩანაწერი მინიატურას დაემსგავსა. დაიბეჭდა ჟურნ. `ჩვენს მწერლობაში~ (რედაქტორი: როსტომ ჩხეიძე).


თამარ შაიშმელაშვილი: თქვენს ლექსს `შავი ირემი~ ჰქვია. რატომ? პოეტები ხომ უფრო ხშირად თეთრ ირემს - უფლის სიმბოლოს ელტვიან?

მაია ჯალიაშვილი: შავი ირემი ჩემს ლექსში სიკვდილის სიმბოლოა. ეს პატარა ლექსიც შავეთის იდუმალებაზეა:
`მითიური ღამიდან
მოდის შავი ირემი.
ჩემი სიზმრის კარიბჭე
წყვდიადებში ინთქმება.
შენ ნუ შემიშინდები,
ჩემო მზეო, სიცოცხლის,
შენ ნუ შემიშინდები,
თუ ეს ღამე წამიყვანს~.
მითიური ღამე მარადისობის სიმბოლოცაა, რატომ ღამე? იმიტომ, რომ გონებამიუწვდომელია. გალაკტიონი მახსენდება: `წმინდა ნათელში ამბობს ჰეგელი წმინდა სინათლის დიად ბადეში, ისე ცოტაა გასაგებელი, როგორც რომ წმინდა სიწყდიადეში~. წმინდა ნათელი და წმინდა წყვდიადი. ჩემი შავი ირემი ამ წმინდა წყვდიადიდანაა.


თამარ შაიშმელაშვილი: ყოველ ლექსს თავისი ისტორია აქვს - როგორ იწერება თქვენთვის ლექსი?

მაია ჯალიაშვილი: მუზა არ მინახავს, მაგრამ შთაგონება _ ერთგვარი ექსტაზის მდგომარეობა, გიბიძგებს ლექსის შექმნისკენ. ექსტაზი შეიძლება გამოიწვიოს ტკივილმა ან სიხარულმა, ან წიგნმა, ან მოგონებამ... მოკლედ ლექსს ვწერ მაშინ, როცა რაღაც შემძრავს და ყოფის მდინარებიდან ამომაგდებს. კი, ლექსს აქვს თავისი ისტორია, რომელსაც ხშირად ვერ მოჰყვები, რადგან შეიძლება ცხოვრებისეულმა მოვლენამ აღძრას, მაგრამ ისეთი ჯაჭვური რეაქციების შედეგია, რომ პირველწყაროსთან კავშირს კარგავს. თუმცა ხშირად ამ კავშირს ინარჩუნებს კიდეც.

თამარ შაიშმელაშვილი: `ხანძთა - ხერხემალგადამსხვრეული...~ სულის შემძვრელია `ტაო-კლარჯეთული დღიური...~ აკი, წერთ: `გეშინია, წარმავლობის მძლავრმა ტალღამ სამუდამოდ არ შთანთქას ის, რასაც შენი სამშობლო ჰქვია...~ როგორია ტაო-კლარჯეთიდან დანახული საქართველო?

მაია ჯალიაშვილი: ტაოკლარჯეთში მოგზაურობა ჩემი ცხოვრების წიგნის საუკეთესო ფურცლებია. ეს იყო 2008 წლის ოქტომბერი. საოცარი დღეები, ჩემი შთაბეჭდილებები შეგიძლიათ წაიკითხოთ ჩემს წიგნში `გულის ბარძიმი~ და ჩემს ბლოგზე: http://maiajaliashvili.blogspot.com
ჩემზე ადრე ჩემმა მეგობარმა იმოგზაურა ტაოკლარჯეთში და იქ გადაღებული ფოტოები მაჩვენა. ხანძთის ნახვამ განსაკუთრებით იმოქმედა, თვალს ვერ ვაცილებდი, ისე მეცოდებოდა ეს მიტოვებული, დანგრეული განწირული ტაძარი. ამ განცდამ დამაწერინა ლექსი ხანძთა:
`ის მიტოვებულს ჰგავს მოხუც მამას,
უძღები შვილის ბედით სნეული,
მზე რომ ამოვა, ძვლებს მიაფიცხებს
ხანძთა ხერხემალგადამსხვრეული...~
მერე, როცა მე ვნახე, გუმბათიც ჩამონგრეოდა... ახლა ამას რომ ვწერ, უჩვეულო სიცხადით წარმომიდგება მისი ხატი.
ტაოკლარჯეთიდან საქართველო გამოჩნდა ძალიან დიდი და ძალიან მნიშვნელოვანი. `საქართველო არის ესე~_ ხომ გახსოვთ მწყემსმა რომ უთხრა წმინდა ნინოს ანა კალანდაძის ლექსში `მოდიოდა ნინო მთებით~. და კიდევ `უფრო მაღალი რომ გინდა იყო, როდესაც `ასე ახლოა გრემი~ (ოთარ ჭილაძე). პატრიოტული განცდა გამიმძაფრდა.... და კიდევ: `ტაძარი იყოს, მლოცველები გამოჩნდებიან~ (ოთარ ჩხეიძე). ეს დიდი ტაძარი _ სამშობლო სხვანაირად დავინახე და მისი მოვლა-პატრონობის განცდა გამიჩნდა.

თამარ შაიშმელაშვილი: თქვენ საინტერესო ლიტერატურული წერილების ავტორი ხართ. როგორც ფილოლოგს მოგწონთ სასკოლო პროგრამები? რას შეცვლიდით?

მაია ჯალიაშვილი: მომწონს, რომ არის ალტერნატიული სახელმძღვანელოები და მასწავლებელს აქვს არჩევნის უფლება. არსებითად, მაღალი კლასის სახელმძღვანელოებს ვიცნობ და რამდენიმე მომწონს კიდეც. თუმცა, რა თქმა უნდა, მინდა, რომ უფრო დაიხვეწოს და გამდიდრდეს ღირებული მხატვრული ნაწარმოებებით. სხვათა შორის, ახლახან თვითონ მივიღე მონაწილეობა ამ საქმეში და დავრწმუნდი, რა რთულია. მომავალი თაობის წიგნიერებას ხომ, დიდწილად, კარგად შედგენილი სახელმძღვანელოები განსაზღვრავს, რომლებიც მოსწავლეებს მეგზურებად უნდა ექცნენ მხატვრულ სამყაროში და არა დამაბრკოლებლებად.

თამარ შაიშმელაშვილი: `გრიგოლ რობაქიძის უკანასკნელი სიყვარული~ 31 წლის გიტა შტრახვიტცისა და 81 წლის გრიგოლ რობაქიძის დიდ სიყვარულზე მოგვითხრობს. რამ განაპირობა ამ თემით დაინტერესება? რა არის თქვენთვის სიყვარული?

მაია ჯალიაშვილი: გრიგოლ რობაქიძის შემოქმედებაზე ბევრი მაქვს დაწერილი. ჩემს მონოგრაფიაში `ქართული მოდერნისტული რომანი~ დიდი ნაწილი სწორედ გრიგოლ რობაქიძის `გველის პერანგის~ კვლევაა. აგრეთვე, სერიით `ქართველი მწერლები სკოლაში~ გამოცემულია გრიგოლ რობაქიძის `ჩაკლული სული~, რომელშიც მხატვრულ ნაწარმოებთან ერთად, ჩემი წერილებია ამ რომანზე. რაც შეეხება სიყვარულის ისტორიას. ჩემზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა გრიგოლ რობაქიძის წერილებმა ახალგაზრდა გიტა შტრახვიტცისადმი. სულ მინდოდა დამეწერა და ბოლოს დავწერე. გიტას წერილიდან ციტატები იყო გრიგოლის ბარათებში ჩართული და ეს გამოვიყენე გიტას საპასუხო განცდის წარმოსადგენად. ეს ძალიან ადამიანური ისტორიაა. სხვათა შორის, ისე მოხდა, რომ სწორედ ამ თემაზე ფიქრისასა აღმოვჩნდი რედაქტორი მარტინ ვალზერის წიგნისა `შეყვარებული კაცი~, რომელშიც ხანდაზმული გოეთესა და ახალგაზრდა ულრიკე ფონ ლევეტცოვის სიყვარულის ამბავია მოთხრობილი. რომანი აგებულია გოეთეს სატრფიალო წერილებზე. ოღონდ საინტერესო ისაა, რომ გოეთეს ამგვარი წერილები არ დარჩენია და მწერალმა თვითონ შეთხზა, რომანში კი ჩართო ეპიზოდი _ ლეგენდა, ვითომ ლევეტცოვს სიკვდილის წინ მოუტანინებია ზარდახშა, რომელშიც ეს ბარათები ეწყო და უთხოვია, დაეწვათ და ფერფლი საფლავში ჩაეყოლებინათ. ეს წიგნი გერმანულიდან შესანიშნავად თარგმნა მარიამ მირიანაშვილმა. ჩემი წერილი კი `ჩვენს მწერლობაში~ დაიბეჭდა.
სიყვარული ღმერთია, როგორც იოანე მოციქული წერს. ყოველგვარი სიყვარული აკეთილშობილებს ადამიანს და ცასთან აახლოებს.

თამარ შაიშმელაშვილი: ბატონმა ზურაბ კანდელაკმა გრიგოლ რობაქიძის სიყვარულზე მხატვრულ-დოკუმენტური ჟანრის რადიოპიესის დაწერაც შემოგთავაზათ და თქვენ დათანხმდით...თქვენი სამი რადიოპიესა რეჟისორმა ზურაბ კანდელაკმა უკვე დადგა საქართველოს რადიოში. რატომ არის ახლობელი თქვენთვის ეს ჟანრი?

მაია ჯალიაშვილი: რადიოპიესებს ბავშვობიდან ვუსმენდი და მომწონდა. საერთოდ, კინოც ძალიან მიყვარს. სხვათა შორის, მეორად ფაკულტეტზე კინოსასცენაროზე ვსწავლობდი და ერლომ ახვლედიანი გვიკითხავდა ლექციებს. ჩემი რადიოპიესები ჩემი შემოქმედების ნაწილია, რომელიც ძალიან მეძვირფასება, ამიტომ კიდევ ერთხელ დიდი მადლობა ბატონ ზურაბს, არაჩვეულებრივ მწერალსა და რეჟისორს, რომელმაც ჩემი პიესები: `ფლამინგოები ჯოჯოხეთში~, `საუზმე ბეღურებისთვის~ და `პარალელური ხაზები~ დადგა. გრიგოლ რობაქიძის `უკანასკნელი სიყვარულის~ ამბავსაც, იმედია, მალე განვახორციელებთ.

თამარ შაიშმელაშვილი: თქვენ უამრავი ლიტერატურული წერილის ავტორი ხართ. მკითხველისთვის საინტერესოა თქვენი აზრი თანამედროვე მწერლობის ტენდენციებზე. რომელ ტენდენციებს გამოყოფდით? რა მოგწონთ და რა - არა?

მაია ჯალიაშვილი: თანამედროვე ლიტერატურის ტენდენციები დაახლოებით იგივეა, რაც, ვთქვათ, საუკუნის დასაწისში. ახალი თაობა ეძიებს, ენობრივსა თუ კომპოზიციურ ექსპერიმენტებს თამამად მიმართავს, ძველმა თაობამ უკვე გამოცდილებით იცის, რომ `არაფერია მზისქვეშეთში ახალი~. ორივე ერთად კი ადამიანსა და ცხოვრებას ასახავს, სიკვდილსა და სიცოცხლეს, სიძულვილსა და სიყვარულს... ლიტერატურაც ხომ ეს არის _ გულის ჭიდილი საკუთარ თავთან _ ფოლკნერის ეს სიტყვები გამახსენდა. ამიტომაც მწერალი ან კარგად ასახავს ან ცუდად, ან ნიჭიერია ან არა. მაგალითად, რა ტენდენციებს, ასახავენ ოთარ ჩხეიძის, ოთარ ჭილაძის, გურამ დოჩანაშვილის, ჯემალ ქარჩხაძის, რეზო ინანიშვილის, თამაზ ბიბილურის... ნაწარმოებები? ისინი ხატავენ როგორ წარმოჩნდება ადამიანი გარკვეულ დროსა და ვითარებაში, ახლოს არიან თუ შორს უფლისა და მოყვასისგან, როგორ უყვართ და სძულთ, როგორ ანგრევენ და აშენებენ... კი, იცვლება რაღაც _ უპირველესად, მატერიალური სამყარო, მაგრამ მწერლობა ხომ სულიერი სამყაროს ნაწილია, რომელიც მარადისობასთან არის წილნაყარი.

თამარ შაიშმელაშვილი: ამ ბოლო დროს მწერლობაში რატომღაც აუგად იხსენიებენ ძველ თაობას, ცნობილ სახელებს, რომ მათ თურმე ღირებული არაფერი შეუქმნიათ. რატომ?

მაია ჯალიაშვილი: ალბათ, უვიცობის გამო. რის `გემოც~ არ იცი, ის არც მოგწონს. მე მაგალითად, ერთხელ დაველაპარაკე ადამიანს, რომელსაც ლიტერატურაზე მიჰყავდა გადაცემა და რომელიც წაუკითხავად, ჯიუტად ამბობდა მწერალზე არ მომწონსო. თავისთვის ცნობილ ავტორიტეტს ეყრდნობოდა. ლიტერატურას, როგორც კულტურის ნაწილს, არ აქვს პროგრესი, იმ თვალსაზრისით, რომ რომელიმე ოცდამეერთე საუკუნის მწერალი სჯობდეს, მაგალითად, სერვანტესს. ჩემი აზრით, დღეს მწერლობა ბევრად `უკანაა~, ვიდრე გუშინ... ეს ჩემი აზრია, რადგან მე ძველი თაობის მწერალთა ნაწერების კითხვა მირჩევნია... თუმცა, ვისაც რა მოსწონს, ის იკითხოს და იმაზე წეროს... კითხვამ ხომ სიამოვნება უნდა მოგანიჭოს, სიამოვნება ფიქრისა, სიამოვნება წარმოსახულ დროსა და სივრცეში პერსონაჟებთან ურთიერთობისა. ვფიქრობ, მწერლობა სამყაროს მეოთხე (თუ მეხუთე?!) განზომილებაა და მასში მოგზაურობა ადამიანს ცვლის, ზრდის სულიერად.

თამარ შაიშმელაშვილი: რა არის თქვენთვის ბედნიერება?

მაია ჯალიაშვილი: ბედნიერება ჩემთვის სხვადასხვა დროს სხვადასხვა რამეა. საერთოდ, ეს შინაგანი მდგომარეობაა, რომელიც ხანდახან სრულიად უმნიშვნელოს გამო აღიძვრება. ვთქვათ, დიდი ხნის ახლობელთან შეხვედრისას, რაიმეში წარმატების მიღწევისას, სურვილის ახდენისას, სიმშვიდისას... სამწუხაროდ, ბედნიერება და უბედურება ერთმანეთს ჩრდილებივით დაყვებიან სიკვდილ-სიცოცხლესავით, სინათლე-სიბნელესავით... საერთოდ, ბედნიერება ცხოვრების თანამდევია და ის ყოველთვის იქ გვეგულება, სადაც ჩვენ არ ვართ და ან იმ საგანში, რომელიც ჩვენ არ გაგვაჩნია, მაგრამ საკმარისია, ეს დაბრკოლებანი მოიხსნას, რომ ბედნიერება კვლავ ხელიდან გვისხლტება... ასე რომ ბედნიერების დევნაში ვართ.

თამარ შაიშმელაშვილი: რაზე მუშაობთ ამჟამად?

მაია ჯალიაშვილი: საერთოდ ძალიან მიყვარს ფანტასტიკის ჟანრი. ბავშვობაში ხარბად ვეწაფებოდი და ვნთქავდი ამ ჟანრის ნაწარმოებებს. მერე თითქოს ინტერესი ჩამიქრა. ახლა კი ჩაფერფლილმა გრძნობამ გაიღვიძა. ამჟამად ვწერ ამ ჟანრის მოთხრობას, რომლის მთავარი გმირი ხელოვანია. ამ წუთებში კი, ამ ინტერვიუს პარალელურად, ვწერ წინასიტყვაობას ნიკოლო მიწიშვილის `პუბლიცისტიკისთვის~, რომელსაც გამომცემლობა `ინტელექტი~ გამოსცემს.


დაიბეჭდა: ჟურნ. `ჩვენი მწერლობა~, #12, 2011, გვ. 32-35